Page 11 - Dosta Doğru Dergisi 2. Sayı
P. 11
Muhammed Bahaddin Makam Mezarı
ile çevrilidir. Arap kaynaklarında “Er- dimiz, üstadımız ve şeyhimiz; Ariflerin lemeye çalışır. Bu durumdan rahatsız
zencân”, Türk fetihlerinden sonra ise topluluğunun mumu, Tanrı’dan korkan- olan Fatih ordusu ile Otlukbeli’ne ge-
“Erzingân” ve “Ezirgân” olarak zikredil- ların gerdanlığının büyük incisi, ince lerek 11 Ağustos 1473 günü Uzun Ha-
miştir. şeyleri açıklayan, hakikat selsebiliğin san’ın ordusunu mağlup eder.
içicisi, melek sıfatlı, valilerin makbu-
Bölgeye ilk Müslüman akınları lü, temiz insanların özü, Hüsameddin Keleriç: “GEL ERİŞ”
Hazreti Ömer (r.a.) devrinde yapılır. Hüseyin el-Mevlevî (Tanrı bereketinin
İyâz b. Ganm komutasındaki İslâm or- gölgesini diğer sevenlere uzatsın), halen Akkoyunlu hakimiyetinde ve on-
dusu Erzincan’a kadar ilerler (17/638). Musa gibi mucize (yedi beyza) göster- beşinci yüzyıl başlarında Erzincan’ın
Daha sonra Tuğrul Bey tarafından ya- me ve İsa gibi ölüleri diriltme gücüne Keleriç Köyü’nde “Muhammedî aşk
pılan akınlarla bölge Türk akıncıları- sahiptir.” ocağı”nı yakacak olan Muhammed Ba-
nın kontrolüne girer (1058) ve nihayet haüddîn dünyaya gelir. Doğum tarihi,
Malazgirt Zaferi’nden (1072) sonra Er- Mevleviliğin önemli merkezlerin- ailesi ve künyesi hakkında kaynaklarda
zincan çevresinde Mengücüklü Beyliği den olan Erzincan’da Celâleddîn Mu- bilgi bulunmayan Muhammed Baha-
hakimiyeti başlar. Daha sonra Anadolu hammed-i Müneccim, Satı Bey oğlu üddîn Hazretleri, medrese tahsilini ta-
Selçuklu topraklarına dahil edilen şehir Müstencid, Mevlânâ İzzeddîn-i Erzin- mamlayarak Erzincan şehir merkezinde
kale içine alınarak mamur hale getirilir. cânî, Halilullah ve İsâ Çelebî’ler gibi bulunan Hatuniye Medresesi’nde mü-
Mengücükler ve Selçuklular zamanında önemli mevlevî şahsiyetler yetişir. Er- derrislik yapmaya başlar. Akli ve nakli
Erzincan siyasî ve iktisadî yönden Ana- zincan’da mevleviliğin yanı sıra bektaşî, ilimlerde devrinin meşhur alimleri ara-
dolu’nun önde gelen merkezlerinden kadirî, kalenderî, haydarî ve ahî zâviye- sında yer alır. Sayısız öğrenci yetiştirir.
olur. Çok sayıda dinî, ticarî, askerî ve leri de faaliyetlerini yürütür. Onaltıncı Onaltıncı yüzyılda Erzincan’da Atabek,
eğitim amaçlı abidevî yapılar inşa edilir. yüzyılda vakıf belgelerine göre bölge- Dârü’l-ilm, Kadı İftiharüddin, Tahar-
Selçuklu Devleti’nin “Melikü’l-Kelâm”ı de faaliyet gösteren çok sayıda zâviye, ten, Melik Fahreddin, Abdülkerim ve
olan Erzincanlı Nizâmeddîn Ahmed ve hankâh ve kalenderhâne bulunmakta- Ahmediye medreseleri ile adı bilinme-
Genceli Nizâmî gibi alimler yetişir. Kö- dır. yen bir “buk’a” bulunmaktadır.
sedağ Savaşı’nda Anadolu Selçuklu or-
dusunun İlhanlı ordusu karşısında ye- Anadolu Selçuklu idaresinin son 1564 yılında İstanbul’da dünyaya
nilgisinden sonra Erzincan kale surları bulmasından sonra Erzincan, Eratna gelen ve Sarayın helvacıbaşısı Ahmet
ve şehir yapıları İlhanlılar tarafından Beyliği’nin hakimiyetine girer. Yıldırım Ağa’nın oğlu olan Mahmud Cemâled-
tahrip edilir. Bayezid Han Erzincan’ı alarak Karako- din El-Hulvî 1609’da yazmaya başla-
yunlu Yusuf ’a verir. Daha sonra şehir dığı “Lemezât-ı Hulviyye ez Lemezât-ı
Mevlanâ Celaleddîn Rumî’nin ba- Akkoyunlu ve Karakoyunlu arasında Ulviyye” isimli eserini 1621 yılında ta-
bası Bahaeddîn Veled, Belh’den efra- devamlı el değiştirir. Nihayetinde Uzun mamlar. Şeyh Necmeddîn Hasan Efen-
dıyla birlikte ayrılarak Hicaz’a gider ve Hasan, Karakoyunlular’ı yenerek Er- di’nin manevi terbiyesinde yetişen, dev-
Hac dönüşünde Erzincan’a uğrar. Süresi zincan havalisine hakim olur (1457). rinin saygın şair ve ediplerinden olan
kesin belli olmayan bir süre Erzincan’da Akkoyunlu Uzun Hasan Irak-ı Acem Hulvî, “Lemezât”ında Şeyh Pîr Muham-
ikamet eder. Sultan Veled’in halifesi ve Irak-ı Arab, Azerbaycan ve İran top- medin-i’l-Ezringânî (Erzincanî) Haz-
olan Hüsameddin Hüseyin el-Mevlevî raklarını hakimiyeti altına alır ve Ak- retleri hakkında şu bilgileri verir:
Erzincan’da ilk mevlevî dergâhını açar. koyunlu Devleti’nin hakimiyet sahasını
Sipehsalar, Hüsameddîn Hüseyin’i Haz- genişleterek kendisini “Asya hükümda- O, şeyhlerin kâmili, aşk ehlinin reh-
reti Mevlânâ’nın sağlığında en ileri ge- rı” olarak görmeye başlar. Osmanlı’ya beri ve maneviyât ehlini pîridir. Şeyh
len on-oniki kişilik ehil ve yakınlardan karşı Anadolu’da bulunan Karaman Pîr Muhammed el-Erzincânî hazretleri
biri olarak kaydeder: ve Candar oğulları’nı kışkırtır. Fatih’in Erzincan’ın Kerliç (Keleriç) kasabasın-
Trabzon Seferi’ni elçiler göndererek ön- da doğmuştur.
“Nitekim Erzincan’da oturan efen-
dosta doğru | 9
ağustos 2013