Page 11 - Dosta Doğru Dergisi 2. Sayı
P. 11

Muhammed Bahaddin Makam Mezarı

ile çevrilidir. Arap kaynaklarında “Er-     dimiz, üstadımız ve şeyhimiz; Ariflerin    lemeye çalışır. Bu durumdan rahatsız
zencân”, Türk fetihlerinden sonra ise       topluluğunun mumu, Tanrı’dan korkan-       olan Fatih ordusu ile Otlukbeli’ne ge-
“Erzingân” ve “Ezirgân” olarak zikredil-    ların gerdanlığının büyük incisi, ince     lerek 11 Ağustos 1473 günü Uzun Ha-
miştir.                                     şeyleri açıklayan, hakikat selsebiliğin    san’ın ordusunu mağlup eder.
                                            içicisi, melek sıfatlı, valilerin makbu-
    Bölgeye ilk Müslüman akınları           lü, temiz insanların özü, Hüsameddin           Keleriç: “GEL ERİŞ”
Hazreti Ömer (r.a.) devrinde yapılır.       Hüseyin el-Mevlevî (Tanrı bereketinin
İyâz b. Ganm komutasındaki İslâm or-        gölgesini diğer sevenlere uzatsın), halen      Akkoyunlu hakimiyetinde ve on-
dusu Erzincan’a kadar ilerler (17/638).     Musa gibi mucize (yedi beyza) göster-      beşinci yüzyıl başlarında Erzincan’ın
Daha sonra Tuğrul Bey tarafından ya-        me ve İsa gibi ölüleri diriltme gücüne     Keleriç Köyü’nde “Muhammedî aşk
pılan akınlarla bölge Türk akıncıları-      sahiptir.”                                 ocağı”nı yakacak olan Muhammed Ba-
nın kontrolüne girer (1058) ve nihayet                                                 haüddîn dünyaya gelir. Doğum tarihi,
Malazgirt Zaferi’nden (1072) sonra Er-          Mevleviliğin önemli merkezlerin-       ailesi ve künyesi hakkında kaynaklarda
zincan çevresinde Mengücüklü Beyliği        den olan Erzincan’da Celâleddîn Mu-        bilgi bulunmayan Muhammed Baha-
hakimiyeti başlar. Daha sonra Anadolu       hammed-i Müneccim, Satı Bey oğlu           üddîn Hazretleri, medrese tahsilini ta-
Selçuklu topraklarına dahil edilen şehir    Müstencid, Mevlânâ İzzeddîn-i Erzin-       mamlayarak Erzincan şehir merkezinde
kale içine alınarak mamur hale getirilir.   cânî, Halilullah ve İsâ Çelebî’ler gibi    bulunan Hatuniye Medresesi’nde mü-
Mengücükler ve Selçuklular zamanında        önemli mevlevî şahsiyetler yetişir. Er-    derrislik yapmaya başlar. Akli ve nakli
Erzincan siyasî ve iktisadî yönden Ana-     zincan’da mevleviliğin yanı sıra bektaşî,  ilimlerde devrinin meşhur alimleri ara-
dolu’nun önde gelen merkezlerinden          kadirî, kalenderî, haydarî ve ahî zâviye-  sında yer alır. Sayısız öğrenci yetiştirir.
olur. Çok sayıda dinî, ticarî, askerî ve    leri de faaliyetlerini yürütür. Onaltıncı  Onaltıncı yüzyılda Erzincan’da Atabek,
eğitim amaçlı abidevî yapılar inşa edilir.  yüzyılda vakıf belgelerine göre bölge-     Dârü’l-ilm, Kadı İftiharüddin, Tahar-
Selçuklu Devleti’nin “Melikü’l-Kelâm”ı      de faaliyet gösteren çok sayıda zâviye,    ten, Melik Fahreddin, Abdülkerim ve
olan Erzincanlı Nizâmeddîn Ahmed ve         hankâh ve kalenderhâne bulunmakta-         Ahmediye medreseleri ile adı bilinme-
Genceli Nizâmî gibi alimler yetişir. Kö-    dır.                                       yen bir “buk’a” bulunmaktadır.
sedağ Savaşı’nda Anadolu Selçuklu or-
dusunun İlhanlı ordusu karşısında ye-           Anadolu Selçuklu idaresinin son            1564 yılında İstanbul’da dünyaya
nilgisinden sonra Erzincan kale surları     bulmasından sonra Erzincan, Eratna         gelen ve Sarayın helvacıbaşısı Ahmet
ve şehir yapıları İlhanlılar tarafından     Beyliği’nin hakimiyetine girer. Yıldırım   Ağa’nın oğlu olan Mahmud Cemâled-
tahrip edilir.                              Bayezid Han Erzincan’ı alarak Karako-      din El-Hulvî 1609’da yazmaya başla-
                                            yunlu Yusuf ’a verir. Daha sonra şehir     dığı “Lemezât-ı Hulviyye ez Lemezât-ı
    Mevlanâ Celaleddîn Rumî’nin ba-         Akkoyunlu ve Karakoyunlu arasında          Ulviyye” isimli eserini 1621 yılında ta-
bası Bahaeddîn Veled, Belh’den efra-        devamlı el değiştirir. Nihayetinde Uzun    mamlar. Şeyh Necmeddîn Hasan Efen-
dıyla birlikte ayrılarak Hicaz’a gider ve   Hasan, Karakoyunlular’ı yenerek Er-        di’nin manevi terbiyesinde yetişen, dev-
Hac dönüşünde Erzincan’a uğrar. Süresi      zincan havalisine hakim olur (1457).       rinin saygın şair ve ediplerinden olan
kesin belli olmayan bir süre Erzincan’da    Akkoyunlu Uzun Hasan Irak-ı Acem           Hulvî, “Lemezât”ında Şeyh Pîr Muham-
ikamet eder. Sultan Veled’in halifesi       ve Irak-ı Arab, Azerbaycan ve İran top-    medin-i’l-Ezringânî (Erzincanî) Haz-
olan Hüsameddin Hüseyin el-Mevlevî          raklarını hakimiyeti altına alır ve Ak-    retleri hakkında şu bilgileri verir:
Erzincan’da ilk mevlevî dergâhını açar.     koyunlu Devleti’nin hakimiyet sahasını
Sipehsalar, Hüsameddîn Hüseyin’i Haz-       genişleterek kendisini “Asya hükümda-          O, şeyhlerin kâmili, aşk ehlinin reh-
reti Mevlânâ’nın sağlığında en ileri ge-    rı” olarak görmeye başlar. Osmanlı’ya      beri ve maneviyât ehlini pîridir. Şeyh
len on-oniki kişilik ehil ve yakınlardan    karşı Anadolu’da bulunan Karaman           Pîr Muhammed el-Erzincânî hazretleri
biri olarak kaydeder:                       ve Candar oğulları’nı kışkırtır. Fatih’in  Erzincan’ın Kerliç (Keleriç) kasabasın-
                                            Trabzon Seferi’ni elçiler göndererek ön-   da doğmuştur.
    “Nitekim Erzincan’da oturan efen-
                                                                                                            dosta doğru | 9
ağustos 2013
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16