Page 15 - Dosta Doğru Dergisi 8. Sayı
P. 15
inanç, anlayış ve felsefe, Pir-i Türkistanî olmuştur. Karahanlı, Gazneli, Selçuklu,
olarak nitelendirilen Hoca Ahmed Yesevî Memluk, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve
ile Türk tasavvuf anlayışının temelini Osmanlı gibi Türk-İslâm devletlerinin
oluşturmuştur. Ahmed Yesevi’nin ardından mutasavvıflara değer ve destek vermesi de
postnişin olan Mansur Ata, Harezmli Said tasavvufun yayılmasını sağlayan en önemli
Ata, Süleyman Hâkim Ata, Abdülmelik etken olmuştur. Bu sebeple denilebilir ki
Ata, Tac Hace, Zengi Ata, Uzun Hasan Ata, günümüzde mevcut tüm tasavvufî akımlar
Seyyid Ata, Sadr Ata, ve Bedr Ata irşad mevcudiyetini Türk Devletlerine borçludur.
faaliyetlerine devam etmiş ve Nişabur, Tarikatların Doğuşu:
Buhara, Semerkand, Fergana, Belh, Merv ve İslâmın ilk dönemlerinden başlayarak 12.
diğer Türk bölgelerinde önemli mutasavvıflar yüzyıla kadar sürekli gelişen sûfî fikirler,
yetişmesini sağlamışlardır. Türkistan- zamanla adab ve erkân bakımından di-
Horasan etkisi tasavvufun İran, Deşt-i siplinize edilerek değişik isimler altında tari-
Kıpçak, Suriye, Anadolu, Mısır, Afrika ve katlare dönüşmüştür. Bu tarikatlerin bazıları
Avrupa’ya yayılmasını sağlamış ve Bayezid-i ve nisbet edilen kurucuları şunlardır;
Bistami, Feridüddin-i Attar, İbrahim •Abdülkadir Geylânî-Kadiriyye
b. Ethem, İmam-ı Rabbani, Bahaeddin •Ahmed Bedevî-Bedeviyye
Nakşibend, Mevlana Celaleddin, Abdulkadir •Ahmed Rifâî-Rifâiyye
Geylanî, İmam-ı Gazzali, Cüneyd-i Bağdadî, •Ahmed Yesevî -Yeseviyye
Muhiddin-i Arabî, Hacı Bayram Veli, •Bahâeddin Nakşibend-Nakşibendiyye
Hacı Bektâş Veli, Halid-i Bağdadî gibi •Ebû İshak Kâzerûnî-Kâzerûniyye
büyük mutasavvıfların yetişmesine vesile •Ebû Medyen-Medyeniyye
14 Dosta Doğru - Ağustos - 2015
