Page 339 - Gülden Bülbüllere 5 - Abdurrahim Reyhan Erzincani

334 Gülden Bülbüllere

Nebatat bitkilerdir, bunların da bilinenlerden çok bilinmeyenler,
görünenlerden çok görünmeyenler vardır. Onun için:
Bilinmez âlemin sırrı nihandır
Dört şahın hükmüyle döner cihandır
Dört şahın burada zahirdeki anlamı şudur: edille-yi şeriye; Ki-
tap, Sünnet, İcma, Kıyas’tır. Cihan, edille-yi şeriye, bu dört şahın
hükmüyle döner. Bir insanda edille-yi şeriye olmazsa, hayvanî
sıfattan beşeri sıfata dönmez, geçmez, çevrilmez, diyor.
Bir de insanlara dört şahtan murat: Muhabbet, İhlas, Adab, Tes-
limdir.
Dört şahtan murat: Farz, Vacip, Sünnet, Müstehabtır.
Bir de dört şahtan murat burada: Şeriat, Tarikat, Hakkikat, Ma-
rifet’tir.
Tasavvufa, tarikata gelince işte dört şah muhabbet, ihlas, adab,
teslim’dir. Bunlarsız insan da dönemiyor, çevrilmiyor.
Şeriatla insan beşerî sıfata döndü, kendisini şeriatı yaşamakla
kurtardı. Kendisini hayvanî sıfattan kurtardı, beşerî sıfata geçti.
Ama beşerî sıfattan meleki sıfata geçmek için tarikat lazım. O da
işte muhabbet, ihlas, adab, teslimle olur.